Tổng hợp các giải Nobel năm nay

Giải Nobel 2010 đầu tiên - Y học đã có chủ

Nhà khoa học Anh quốc, Robert Edwards, đã bước lên bục vinh quang, được chính thức tuyên bố là chủ nhân của giải Nobel Y học năm 2010 về công trình nghiên cứu "sự phát triển của con người trong liệu pháp thụ tinh ống nghiệm (IVF)".



Sự kiện khoa học trọng đại tầm cỡ thế giới đó vừa diễn ra vào 4h30 ngày (4/10/2010) ở Stockholm, Vương Quốc Thụy Điển.

Thành tựu lớn lao của nhà khoa học 85 tuổi (1925-2010) Robert Edwards đã mang đến hạnh phúc cho nhiều triệu cặp vợ chồng trên toàn thế giới nhờ được điều trị bệnh vô sinh bằng phương pháp IVF.

Trong phương pháp IVF này, các tế bào trứng được thụ tinh ở bên ngoài cơ thể và phôi sinh ra sẽ được cấy vào tử cung người mẹ.

Robert G. Edwards sinh năm 1925 tại Manchester, nước Anh. Thế chiến thứ hai kết thúc, hoàn thành nghĩa vụ quân sự, ông vào học ngành Sinh học ở Đại học Wales ở Bangor và Đại học Edinburgh ở Scotland, ở đây ông nhận bằng tiến sĩ vào năm 1955 với một luận án về phát triển embryonal ở chuột.

Từ năm 1963, Edwards làm việc ở Cambridge, đầu tiên tại trường đại học và sau đó là tại Bourn Hall Clinic và thành lập trung tâm thụ tinh ống nghiệm đầu tiên trên thế giới. Edwards là giám đốc nghiên cứu nhiều năm và ông cũng là biên tập viên của một số tạp chí khoa học hàng đầu trong lĩnh vực thụ tinh. Hiện nay Robert Edwards là giáo sư danh dự tại Đại học Cambridge.

Với giải thưởng cao quý nhất Nobel về y học, GS Robert Edwards sẽ nhận được khoản tiền thưởng trị giá 10 triệu kronor (tương đương 1,5 triệu USD).


Nobel Vật lý cho khám phá về chất graphene

Uỷ ban Giải Nobel vừa tuyên bố, chủ nhân của giải thưởng Nobel Vật lý 2010 là hai nhà khoa học Andre Geim và Konstantin Novoselov vì những thí nghiệm mang tính đột phá về chất liệu graphene hai chiều.


Chỉ mới được phát hiện ra vài năm trước đây, graphene là một dạng carbon gồm những tấm chỉ dày một nguyên tử. Đây là một trong những đề tài nghiên cứu sôi nổi nhất trong ngành vật lí vật chất ngưng tụ do các tính chất tuyệt vời của graphene, thí dụ như độ dẫn cao và sức bền cơ học vô địch của nó. Nhiều nhà khoa học kì vọng graphene sẽ giữ một vai trò lớn trong ngành điện tử học.

Việc thắng giải Nobel Vật lý năm nay của Andre Geim và Konstantin Novoselov đúng với dự đoán của đông đảo giới chuyên môn và những người yêu khoa học. Geim là công dân Hà Lan, trong khi Novoselov mang song tịch Anh và Nga. Cả hai đều là giáo sư trẻ đang làm việc tại trường Đại học Manchester.

Như vậy, hai nhà khoa học Geim và Novoselov sẽ cùng chia nhau khoản tiền thưởng 10 triệu kronor (tương đương 1,5 triệu USD).

Năm ngoái, 3 nhà khoa học Mỹ đã giành giải Nobel Vật lý vì hai thành tựu mang tính đột phá, giúp mang tới hai cột trụ cho kỷ nguyên số hoá. Đó là công trình liên quan đến sự truyền ánh sáng trong các sợi truyền thông quang học của nhà khoa học người Mỹ gốc Hoa Charles K.Kao và phát minh mạch bán dẫn hình ảnh - cảm biến CCD của hai đồng tác giả Willard S. Boyle và George E. Smith.

Trả lời phỏng vấn báo giới sau khi biết thông tin thắng giải Nobel, giáo sư cho biết: "Tôi từng không hy vọng nhận giải Nobel năm nay vì tôi nghĩ đây là năm của các nhà vật lý học thiên thể".

Đây là ngày thứ hai công bố những người thắng giải Nobel ở các lĩnh vực. Trong những ngày tới, Uỷ ban Giải Nobel sẽ xướng danh những người được trao giải Nobel Hoá học, Văn học và Hoà bình năm 2010. Giải Nobel về Kinh tế dự kiến sẽ được công bố vào đầu tuần sau.

Ba nhà khoa học ẵm chung giải Nobel Hóa học

Giải Nobel Hóa học 2010 được tuyên bố trao cho một người Mỹ và hai người Nhật Bản, nhờ công trình nghiên cứu giúp thuận lợi hóa việc tạo ra các chất hóa học phức tạp, trong đó có chất chống ung thư.



Viện hàn lâm khoa học hoàng gia Thụy Điển hôm nay công bố tên ba nhà khoa học đoạt giả, gồm Richard Heck, đại học Delaware, Mỹ; Ei-ichi Negishi, đại học Purdue, Mỹ và Akira Suzuki, đại học Hokkaido, Nhật.

"Việc tạo ra các liên kết nhờ xúc tác palladium được sử dụng nhiều trong các nghiên cứu trên khắp thế giới, cũng như trong quá trình sản xuất các sản phẩm được và điện tử", Reuters dẫn thông báo của Viện Hàn lâm.

Phương pháp mà các nhà khoa học trên tìm ra cho phép các nhà khoa học chế tạo được các hợp chất hữu cơ phức tạp, vốn là cơ sở của sự sống. Hóa học hữu cơ giải thích nhiều hiện tượng tự nhiên như: màu sắc của hoa, nọc độc của rắn và các loại thuốc kháng sinh như penicillin. Bằng việc tận dụng khả năng của nguyên tố carbon, con người có thể tạo ra bộ khung vũng chắc cho các phân tử chức năng. Hóa học hữu cơ do đó giúp nhân loại tạo ra các loại thuốc mới và các vật liệu có tính cách mạng như chất dẻo.

Trị giá giải Nobel là 10 triệu crown Thụy Điển (gần 1,5 triệu USD). Đây là giải Nobel thứ ba được công bố trong năm nay, sau các giải Y học và Vật lý.

Nobel Văn học tôn vinh nhà văn Mario Vargas Llosa

Cây bút gốc Peru, người được đánh giá là một trong hai con sư tử lớn của nền văn học Mỹ Latin (cùng với Garcia Marquez), vừa được vinh danh với giải thưởng văn học danh giá nhất hành tinh.


Giải thưởng được công bố lúc 11h (giờ GMT), tức 18h (giờ Hà Nội). Trước đông đảo báo giới, Peter Englund, Thư ký thường trực Viện Hàn lâm Thụy Điển, khẳng định, nhà văn 74 tuổi được tôn vinh bởi những trang viết "tái hiện các cấu trúc quyền lực và khả năng thể hiện những hình ảnh sắc nét về sự kháng cự, sự nổi loạn và thất bại của những con người cá nhân".

Englund nhận xét thêm: "Ông ấy là cây bút lỗi lạc, là một trong những tác giả vĩ đại nhất trong cộng đồng các nước sử dụng tiếng Tây Ban Nha".

Khi được Viện Hàn lâm thông báo qua điện thoại, Vargas Llosa đang ở New York (Mỹ). Englund - người trực tiếp đem tin vui đến cho nhà văn - cho biết: "Ông ấy rất hạnh phúc và xúc động".

Mario Vargas Llosa, tên đầy đủ là Jorge Mario Pedro Vargas Llosa, sinh năm 1936 tại Arequipa, Peru. Ông nổi tiếng là nhà văn, nhà tiểu luận có ảnh hưởng rộng lớn đến văn đàn Mỹ Latin thế kỷ 20. Nhiều nhà phê bình đánh giá, cùng với tác giả Trăm năm cô đơn - Garcia Marquez - Mario Vargas Llosa là một trong hai nhân vật vĩ đại, góp phần hình thành nên Làn sóng Mỹ Latin trong văn học với khả năng tác động mạnh mẽ đến cả thế giới.

Với chiến thắng này, Vargas Llosa trở thành cây bút gốc Peru đầu tiên đoạt giải Nobel Văn học. Giải thưởng dành cho Llosa cũng đồng thời phá vỡ thế độc quyền của châu Âu tại các giải Nobel Văn học những năm gần đây.

Vargas Llosa bắt đầu nổi tiếng từ những năm 1960 với những tiểu thuyết như The Time of the Hero, The Green House... Nhiều tác phẩm của ông đã được chuyển thể thành những bộ phim xuất sắc.

Như nhiều cây bút Mỹ Latin khác, Vargas Llosa đồng thời là nhà hoạt động chính trị tích cực trong sự nghiệp cầm bút của mình. Ông từng tham gia tranh cử vào chiếc ghế Tổng thống Peru vào năm 1990 nhưng thất bại. Năm 1993, ông nhập quốc tịch Tây Ban Nha.

Trước giờ Nobel Văn học 2010 được công bố, nhiều chuyên gia đã đưa ra dự đoán về chủ nhân giải thưởng năm nay. Những tên tuổi như Ko Un của Hàn Quốc, Adonis (Syria), Ngugi wa Thiong'o (Kenya), Cormac McCarthy (Mỹ)... nhận được sự kỳ vọng lớn lao. Mario Vargas Llosa tuy không được xếp trong số những ứng viên hàng đầu, nhưng hàng chục năm nay, ông vẫn luôn nằm trong danh sách những tác giả có cơ hội lọt vào mắt xanh của Viện Hàn lâm Thụy Điển.

Vargas Llosa sẽ nhận huy chương, giấy chứng nhận và khoản tiền mặt trị giá 1,5 triệu USD (gần 29 tỷ đồng) tại lễ trao giải sẽ diễn ra vào tháng 12 tới ở Stockholm, Thụy Điển.

Nobel Hòa bình về tay một người Trung Quốc

Hôm qua, Ủy ban Nobel Hòa bình công bố tên người được trao giải, ông Lưu Hiểu Ba, một người đang ngồi tù ở Trung Quốc.


Thông cáo của Ủy ban Nobel Hòa bình Na Uy cho biết, họ trao giải cho Lưu "vì cuộc đấu tranh trường kỳ bất bạo động nhằm đòi nhân quyền ở Trung Quốc".

Lưu hiện đang thụ án 11 năm tù vì tội "kích động lật đổ chính phủ" Trung Quốc, CNN cho biết.

Hồi tháng hai, một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói rằng sẽ là "hoàn toàn sai lầm" nếu "một người như thế" được giải Nobel hòa bình, tờ The Wall Street Journal khi đó cho hay.

Mới đây, trong một cuộc phỏng vấn, phát ngôn viên ngoại giao Trung Quốc Khương Du cũng bình luận rằng việc chọn ông Lưu là đi ngược lại mục tiêu của giải thưởng, theo AP.

Ít giờ trước khi công bố, Chủ tịch Ủy ban Nobel Na Uy Thorbjoern Jagland đã tiết lộ người nhận giải năm nay sẽ là một sự lựa chọn tranh cãi. "Bạn sẽ hiểu ngay khi bạn nghe cái tên năm nay được xướng lên", Jagland nói.

Ủy ban Nobel Hòa bình năm nay xem xét con số kỷ lục tên những người được đề cử, 237 người.

Giải Nobel hòa bình gồm một bằng chứng nhận và khoản tiền tương đương 1,5 triệu USD, sẽ được trao tại Oslo, Na Uy.

Người được trao giải Nobel Hòa bình năm ngoái là Tổng thống Mỹ Barack Obama, chỉ 9 tháng sau khi ông nhậm chức. Điều này làm dấy lên những cuộc tranh luận gay gắt. Phe ủng hộ cho rằng giải thưởng cho Obama là xứng đáng và sẽ cổ vũ ông trên con đường hành động vì một thế giới phi hạt nhân. Phe phản đối lập luận rằng giải Nobel là để dành cho những người đạt được thành tựu cụ thể sau một quá trình. Ngoài ra, việc ông là tổng thống của một quốc gia đang tiến hành hai cuộc chiến tranh cũng khiến những người hoài nghi đánh giá là giải chưa xứng đáng.

Các giải Nobel hòa bình trong 5 năm gần đây phản ánh các khía cạnh khác nhau của định nghĩa "hòa bình".

Năm 2008, Martti Ahtisaari, cựu tổng thống Phần Lan, đặc sứ của Liên Hợp Quốc được nhận giải vì vai trò làm trung gian hòa giải cho các cuộc xung đột Namibia, Aceh, Kosovo và Iraq.

Năm 2007, cựu phó tổng thống Mỹ Al Gore được vinh danh cho các thành tích trong việc chống lại biến đổi khí hậu toàn cầu.

Năm 2006, Muhammad Yunus, người Bangladesh nhận giải Nobel Hòa bình vì "những nỗ lực phát triển kinh tế xã hội cho người nghèo". Ông đã lập ngân hàng Grameen giúp người nghèo các khoản vay 50-100 USD mà không cần thế chấp. Ông cũng nổi tiếng với câu nói "sẽ đem đói nghèo vào viện bảo tàng".

Năm 2005, giải thường này được trao cho Cơ quan năng lượng nguyên tử Quốc tế IAEA và người đứng đầu cơ quan này, Giám đốc Mohamed El Baradei vì đã góp phần "ngặn chặn việc đưa các năng lượng nguyên tử hạt nhân vào sử dụng trong mục đích chiến tranh, đảm bảo các năng lượng nguyên tử chỉ được sử dụng với sứ mạng hòa bình và có độ an toàn cao